Diğer yandan blockchain ise günümüz dijital çözümlerinden olup internetin “bilgi” için gördüğü işlevi “işlemler” için üstlenir. Blockchain en basit anlatımıyla paylaşılan hayali bir defter olarak teknolojik bir çözümdür: İş sürecindeki “işlemleri” ve “değerleri” kayıt altına alan şeffaf, kesin bir ortamdır.
Sistem içindeki bütün taraflar için “güven” oluşturur. Süreç içinde yapılan her işlemi sakladığı ve sonraki işlemlere veri oluşturduğu için bir zincir gibi algılanır.
Blockchain sistemi ile Coğrafi İşaret
sisteminin buluştuğu ortak nokta ise her iki sistemin de merkezinde yer alan
gereklilik ve değerlerdir: Menşe, otantiklik ve kalite
Coğrafi İşaret sistemi de tüketicinin
güveni üzerine kuruludur. Bu da sadece yetkin bir belgelendirme ve kontrol –denetim-
ile mümkün olur. Böylece Coğrafi İşaret tescilinin doğası ve anlamı güven ve
otantiklik ile oluşur. Ayrıca “izlenebilirlik” de bu sisteminin tamamlayıcı
unsurudur.
Bu noktada Cİ için vazgeçilmez bir
unsur olan denetim ve izlenebilirlik gerekliliği Blockchain
uygulamaları tarafından zaman, para ve işgücü tasarrufu yapılarak bir yönetişim
çözümü olarak sunulmaktadır.
Cİ sisteminin üç sac ayağını tescil,
yönetişim ve denetim olarak belirtirsek, Türkiye’de özellikle
yönetişim ve denetim kısımlarında büyük problemler olduğu görülmektedir. Ülkede 990 ürün tescil edilmesine rağmen -özellikle üretici tarafında Cİ bilincinin
oluşmadığı görülmektedir. Bu durum yönetişim ve denetim unsurlarının da yerine
getirilememesinde önemli rol oynamaktadır. Yani tescil edilen bir Cİ ürün sistemin aksayan unsurları nedeniyle iç ve dış pazarda yeterli değerlemeyi
görmeyip beklenen katma değeri oluşturamamaktadır. Halbuki başta fındık, incir,
kayısı, kiraz, zeytinyağı, antepfıstığı, kestane, mandalina vb. dünya
üretiminde ilk sıralarda olduğumuz pek çok ürünümüz bulunmaktadır ve Cİ
tescilleri konusunda çalışmalar yapılmaktadır. Ancak Cİ yönetişimi ve denetimi
ülkemizde henüz yerleşmediğinden söz konusu ürünlerin markalaşma, pazarda
tutunma ve sürdürülebilirlik problemleri çözüm beklemektedir.
Blockchain uygulaması Cİ sisteminde
teknolojik bir çözüm olarak yukarıda bahsedilen problemleri çözecek ve bu
konuda hem yönetişim ve denetim sistemini garanti ederek hem de ürünlerin
değerlenmesini sağlayarak ürünlerin ekonomik getirisini artıracak Blockchain - Cİ
Yönetim Sistemini oluşturacaktır.
Bir öneri: Ülkemizde Coğrafi İşaretlere ilişkin farkındalığın artması için çok önemli çalışmalar yapan sivil toplumun öncü kuruluşu YÜciTA’nın (Yöresel Ürünler ve Coğrafi İşaretler Türkiye Araştırma Ağı) ısrarla önerdiği Türkiye Cİ Enstitüsünün kurulması coğrafi işaretler alanının sorunlarının çözümüne büyük katkı sağlayacaktır. Bu noktada blockchain vb. teknolojik çözümler ise söz konusu farkındalığa katkı sunabilir.
Kaynakça:
Blockchain and Geographical Indications;
A naturel fit. S. Aronzon
Study on economic value of EU quality
schemes, geographical indications (GIs) and traditional specialities guaranteed
(TSGs) final report. EU Commission, AND Int.
Kayısı ürün raporu, 2017. Tarımsal Ekonomi
ve Politika Geliştirme Enstitüsü
Blockchain for dummies 3rd. Limited edition
IBM, M. Gupta
Marketing cheese tourism in global
tçmes. Jomat. F. Fuste Forne
Coğrafi İşaretlerin A,B,C'si, YÜciDERGİ 1. Sayı, Prof.Dr. Y. Tekelioğlu
Yorumlar
Yorum Gönder